Το πλέον σύντομο ανέκδοτο: Πάλι συμμετέχει ο Γιώργος Νταλάρας..


Του Δημήτρη Παπανικολάου

 
 Στην περίπτωση Νταλάρα βλέπεις το αδιέξοδο στο οποίο έχει φτάσει η ελληνική μουσική παραγωγή να έρχεται να συνεκφερθεί μαζί με μια σειρά άλλα αδιέξοδα. 

Το αδιέξοδο μιας ολόκληρης κουλτούρας που μέχρι τώρα είχε συνηθίσει να νοσταλγεί, σε αιώνια λούπα, τον εαυτό της, και αυτό να το αναπαράγει ως στυλ. 

Αλλά και το συναφές αδιέξοδο του αφηγήματος «ο τραγουδιστής ως έθνος», το οποίο πεμπτουσιακά εκφράστηκε γύρω από τον Νταλάρα τις τελευταίες δεκαετίες: από τον Νταλάρα των σταδίων, στον Νταλάρα της Κύπρου, κι από τον Νταλάρα του Μεγάρου (με μπαλαλάικες ή χωρίς) στην Νταλάρα της Β’ Αθηνών



Ίσως κάποιοι να μην το πήραν χαμπάρι. Όμως ο Γιώργος Νταλάρας τους δυο τελευταίους μήνες έβγαλε καινούργιο δίσκο. Αλήθεια. Ο τίτλος του, μάλιστα, έχει και εσάνς αντιμνημονιακή: Τι θα πει έτσι είναι. Χωρίς σημείο στίξης. Με ερωτηματικό, θα μπορούσε να ζητάει το λόγο, διεκδικητικά. Με τελεία, να εξηγεί διδακτικά. Χωρίς τίποτα και άρα ανάμεσα στα δύο, έτσι που το διαβάζεις στο εξώφυλλο του δίσκου, καταλήγει κλασικός νταλαρισμός. 

Όπου νταλαρισμός, θυμίζω, η τέχνη του να ισορροπείς στο ήξεις αφήξεις, όπως ακριβώς το εξέλιξε ο τραγουδιστής τις τελευταίες δεκαετίες: από στήσιμο μέχρι επιλογή υλικού, από συνέντευξη μέχρι ντύσιμο και μαλλί, από ενορχήστρωση μέχρι τραγούδι, από πολιτική μέχρι ερμηνεία.  

Τι θα πει έτσι είναι… Όποιος θέλει απάντηση, ξέρει ότι απ΄τον Νταλάρα δεν θα τη βρει. Ιστορικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά, άλλη είναι η εξειδίκευσή του, όπως αφοπλιστικά επαναλαμβάνει κι ένα από τα καινούρια του τραγούδια: «Εγώ δεν έχω εαυτό, δεν έχω εγώ σου λέω/ εγώ δεν έχω εαυτό δεν ζω από μόνος μου ζωή/ εγώ ήμουν εσύ, εγώ ήμουν εσύ».

Από μια άποψη λοιπόν, το δίσκο αυτό τον βλέπει κανείς ως κίνηση αναμενόμενη. Ο Νταλάρας για δεκαετίες προσπαθεί να πιάσει αυτό που θεωρεί το κλίμα της εποχής, μαζί και το φύσηγμα του ανέμου της. 

Στρατηγική που κάποτε είχε καταστήσει το «συμμετέχει ο Γιώργος Νταλάρας» το πιο γνωστό σύντομο ανέκδοτο. Το σκληρό χειμώνα του 20112-13 ο Νταλάρας φωτογραφίζεται έτσι, αναμενόμενα, με ελαφρά αντιστασιακό φουλάρι στο εξώφυλλο, ενώ ο τίτλος ακριβώς δίπλα, αυτό το «Τι θα πει έτσι είναι», είναι γραμμένος σαν σύνθημα σε τοίχο. Το έτσι με γράμματα κόκκινα. Και ο Γιώργος Νταλάρας σε μια ακόμα άσκηση συμμετοχής.

Από την άλλη όμως, η κίνηση έχει και μια πλευρά, όσο και να το κάνεις, αναπάντεχη. Εδώ ο κόσμος χάνεται, και ο Νταλάρας ξαναβγάζει δίσκο – και μάλιστα φασόν . 

Καλά, δεν κατάλαβε τίποτα ο εθνικός τραγουδιστής από τα γιουχαΐσματα των προεκλογικών του συναυλιών πέρσι το Μάιο; 

Ίσως, πάλι, κάτι να κατάλαβε… Κι αυτό είναι που κάνει τη δουλειά αυτή να αποκτά και μια άλλη πλευρά, που την καταλαβαίνεις όσο περισσότερο την ακούς, κι είναι μια πλευρά που –ξαφνικά συνειδητοποιείς– εκφράζει κάτι πολύ γενικότερο: διότι εκτός από κίνηση αναμενόμενη και αναμενόμενα καιροσκοπική, κίνηση αναπάντεχη και κίνηση εκνευριστική, ο δίσκος αυτός είναι επίσης, σε όλα του τα επίπεδα, και μια κίνηση απόγνωσης. Πρώτη φορά τόσο πολύ, πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρα...